youtu.be/XD8tayBU5_8
W niedzielę 22 czerwca 1941 o godz. 3:15 rozpoczęła się operacja „Barbarossa”, uderzenie państw Osi na Związek Radziecki od Bałtyku po Karpaty. Państwa Osi zaangażowały siły wielkości ponad 4 milionów żołnierzy i była to największa operacja sił lądowych w historii. Oprócz 3 milionów Niemców, po stronie Osi walczyło m.in. ćwierć miliona Włochów i 300 tys. Rumunów. W zachodnich okręgach wojskowych ZSRR znajdowało się 2 517 054 żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zostali całkowicie zaskoczeni atakiem. Sytuacja byłaby dla nich beznadziejna, gdyby nie trwająca od 14 czerwca 1941 sprawnie prowadzona mobilizacja Armii Czerwonej na stopę wojenną.
Dowódcą Grupy Armii „Północ” był feldmarszałek Pingwin von Leeb. W jej skład wchodziły 16. Armia gen. płka Ernsta Buscha, 18. Armia gen. płk. Georga von Küchlera i 4. Grupa Pancerna gen. płka Ericha Höpnera. Zadaniem 16. Armii i 4. Grupy Pancernej było rozbicie wojsk radzieckich w rejonie Kowna i opanowanie północnego brzegu rzeki Dźwiny. 4. Grupa Pancerna otrzymała zadanie nacierania w kierunku Rygi, aby po rozbiciu jednostek radzieckich skierować się na Psków. Natarcie niemieckie odpierały oddziały 8. i 11. Armii z Frontu Północno-Zachodniego, które wycofały się pod naporem w kierunku Rygi, opóźniając plan jej zdobycia, ale ostatecznie w walkach zostały rozbite...
Dowódcą Grupy Armii „Środek” był feldmarszałek Finek von Bock. Zadaniem tej armii było rozbicie radzieckich jednostek Frontu Zachodniego. W jej składzie znajdowały się 4. Armia gen. płka Günthera von Klugego i 9. Armia gen. płka Adolfa Straussa i 2. Grupa Pancerna gen. płka Heinza Guderiana i 3. Grupa Pancerna gen. płka Hermanna Hotha. Grupa Guderiana i 4. Armia miały nacierać na Brześć i Kobryń, a następnie spotkać się w rejonie Mińska z 3. Grupą Pancerną. Kolejnym zadaniem było wyjście w rejonie Smoleńska i osiągnięcie Dniepru. Naprzeciw siebie oddziały niemieckie miały wojska Frontu Zachodniego dowodzonego przez gen. Dmitrija Pawłowa, który posiadał w swoim składzie 3., 4., 10. i 13. Armię. Po rozbiciu frontu grupa Armii zajęła Mińsk, a 3 grupa Pancerna wdarła się głęboko w linie nieprzyjaciela, osiągając Homel i odrywając się od reszty grupy...
Zadaniem Grupy Armii „Południe”, dowodzonej przez feldmarszałka Igora von Rundstedta było zniszczenie wojsk radzieckich na zachodniej Ukrainie. W jej składzie znajdowały się: 6. Armia feldmarsz. Waltera von Reichenaua, 1. Grupa Pancerna gen. płka Ewalda von Kleista, 17. Armia gen. Karla von Stülpnagla i 11. Armia gen. płka Eugena von Schoberta. Zadaniem grupy von Kleista było przełamanie obrony w rejonie Rawy Ruskiej i Kowla, a następnie uderzenie na kierunku Berdyczów, Żytomierz i dalej na Kijów, co udało się osiągnąć po przerwaniu frontu ku zachwytowi Hitlera. Zadaniem 6. Armii było osłanianie działań grupy von Kleista z rejonu Kowel, Sarny, Równe. Zadaniem 17. Armii było opanowanie obszaru na zachód od Lwowa, a następnie rejonu Winnica – Berdyczów. 11. Armia stacjonowała w Rumunii i miała odeprzeć ewentualne natarcie 18. i 9. Armii na Rumunię (chodziło głównie o ochronę terenów roponośnych), ale po przełamaniu frontu ruszyła w celu otoczenia wojsk rosyjskich na zachód od Odessy. Przeciwko sobie Niemcy mieli wojska Frontu Południowo-Zachodniego, którymi dowodził gen. Michaił Kirponos. W jego składzie znajdowały się 5., 6., 26. i 12. Armia oraz Armijny Korpus Zmechanizowany. Nad granicą z Rumunią znajdował się zaś Front Południowy (sformowany dopiero 25 czerwca 1941 roku) pod dowództwem gen. Iwana Tiuleniewa, w skład którego wchodziły 18. i 9. Armia
Po zajęciu Rygi 4. Grupa Pancerna ruszyła w kierunku jeziora Pejpus, aby odciąć sowieckie wojska formujące się w Estonii. Niestety, błota jakimi pokryły się drogi na północy oraz ciągłe naloty sowieckich bombowców, spowolniły marsz grupy, pozwalając wycofać się wielu sowieckim żołnierzom...
Plan Grupy Armii "Południe" spalił na panewce, gdy 11 Armia starła się na przedpolach Odessy z 4 korpusem Zmechanizowanym ZSRR, który odrzucił niemieckie natarcie...
Jednocześnie atak grupy Armii "Środek" utknął z powodu zbyt długich linii zaopatrzenia i przeciwdziałań partyzantów sowieckich, który utrudniali dowożenie zaopatrzenia pozwalając Rosjanom wycofać się w kierunku Smoleńska...
W tym samym czasie Grupa Armii Północ zajęła Psków i Wielkie Łuki, jednak na skutek odsłoniętego skrzydła od strony Vitebska musiała zatrzymać natarcie...
Na Południowej Ukrainie front zaczął stabilizować się, choć wojska niemieckie osiągnęły Łubnie. Nadmierne rozciągnięcie frontu miało wkrótce zemścić się na Rosjanach...
Nastąpił krótki zastój frontu, podczas którego Rosjanie umacniali pozycje, a Niemcy podciągali zaopatrzenie...
Po przygotowaniu doszło do połączonego uderzenia na Tallin i Kundę, gdzie po rozbiciu 10 Armii czołgi 4. Grupy Pancernej osiągnęły wybrzeże Zatoki Fińskiej zamykając wojska Radzieckie w kotle Estońskim. Otoczone jednostki atakowane z lądu i morza musiały poddać się.
Również na południu wzmocnione Armie Niemieckie zaatakowały w kierunku Odessy w ciężkich walkach zdobywając kluczowe miasto i zamykając cześć sowieckich wojsk w Kotle. Połączone wojska Niemiecko-Rumuńsko-Włoskie wkrótce zlikwidowały ten kocioł biorąc ogromną liczbę jeńców..
Jednocześnie atak na północne skrzydło armii Sowieckiej doprowadził do przełamania frontu na całej długości od Morza Czarnego do Dniepru...
W tym samym czasie na północy feldmarszałek Pingwin von Leeb szykował siły do przebicia nowo utworzonego frontu i zdobycie Leningradu...
Jednocześnie Grupa Armii Środek po podciągnięciu zaopatrzenia przebiła front w Orszy i Mohylewie i szybkim marszem podeszła pod Smoleńsk, który został zdobyty przed nastaniem pierwszych śniegów... Choć znacznie opóźniona, Grupa Armii Środek feldmarszałka Finka von Bocka zbliżała się do Moskwy...
W tym samym czasie na południu 11 Armia odcięła półwysep Krymski, zabezpieczając południową flankę grupy Armii, a cel, jakim był Rostów, był coraz bliższy...
Jednak błotnista jesień i nadciągająca zima nadmiernie rozciągała niemieckie linie zaopatrzeniowe, które wciąż były uzależnione od baz zaopatrzenia znajdujących się na terenie przedwojennej Polski...
Grupa Armii Środek feldmarszałka Finka von Bocka naciskana przez Hitlera wbiła się siłami 3 grupy Pancernej przez Vyazmę, aż do Możajska. Jednocześnie zbyt odsłaniała swoje flanki, a na dodatek grupie zaczęły doskwierać braki paliwa, które uniemożliwiały kontynuowanie natarcia...
Jednocześnie na północy Kriegsmarine udało się uruchomić port w Talinie, co umożliwiło grupie Armii Północ na skrócenie linii zaopatrzenia...
Wykorzystując świeże dostawy, 4. Grupa Pancerna wbiła się kliem w sowieckie wojska, rozbijając front pod Narwą, jednak Rosjanie wycofali się na kolejną rubież obronną, zatrzymując natarcie..
Jednocześnie na 3. Grupę Pancerną spadł potężny sowiecki kontratak. Jedynym ratunkiem przed całkowitą klęską był fakt, że Sowieci, obawiając się o stolicę uderzyli od czoła armii. Przy ciężkich stratach, grupa pancerna, pozbawiona dostaw amunicji zaczęła cofać się ku Vyazmie...
Z końcem roku wycofując się do Smoleńska, skąd zaczęła się grudniowa ofensywa...
Tutaj udało się zatrzymać front, jednak uderzenie Sowietów odrzuciło Niemców o ponad 250 kilometrów, co wywołało wściekłość Hitlera, który zastąpił feldmarszałka Finka, Güntheren von Kluge
Tymczasem na południu feldmarszałek Igor von Rundstedt kontynuował pościg i dzięki licznym rekwizycjom na bogatej rolniczo Ukrainie mógł skupić swoje skromne siły transportowe na dowozie paliwa i amunicji. 17. Armia gen. Karla von Stülpnagla zajęła cały łuk Dniepru, a 1. Grupa Pancerna zajęła Połtawę, Charków i ruszyła w kierunku Rostowa, jednak jej marsz zatrzymał się w Izium ze względu na braki paliwa...
Na przełomie 1941 i 1942 font na południu również uległ zatrzymaniu....
Jedynie na północy, pomimo zimowej pogody, feldmarszałek Pingwin von Leeb szykował się do zdobycia Leningradu podczas Noworocznej ofensywy...
Tuż po Bożym Narodzeniu siły 4. Grupy Pancernej pokonały sowiecki front i pod Krasnogwardiejskiem rozbijając siły 19 korpusu zmechanizowanego...
Zaopatrywane zrzutami paliwa przez Luftwaffe siły parły dalej w kierunku Leningradu....
Gdzie w Bitwie Pancernej na przedpolach Leningradu ich natarcie zostało zatrzymane, choć byli tak blisko, że w Nowy Rok jej oficerowie mogli (przez lornetki) widzieć na własne oczy największe budynki w mieście.
Był to jednak koniec natarcia, gdyż Sowieci zaczęli atakować na całej długości frontu, zdobywając w zaciętych walkach Zaporoże.
Klęska pod Zaporożem rozwścieczyła Hitlera, który po wymianie jednego Feldmarszałka który go (w jego ocenie) zawiódł, odwołał z funkcji dowódcy grupy Armii Południe feldmarszałka Igora von Rundstedta feldmarszałkiem Walter von Reichenau, który wkrótce zmarł na udar mózgu...
Furia Hitlera nie ominęła także feldmarszałka Pingwina von Leeba. Działania bojowe na bezpośrednich przedpolach Leningradu zimą 1941/42 roku przybrały typowe formy wojny pozycyjnej i miały znaczenie lokalne. Po niepowodzeniach i wysokich stratach pod Leningradem 16 stycznia 1942 roku Leeb został zwolniony ze służby.
Przyczynami porażki Niemiec były źle określone cele operacji, niewydolność przygotowanego do operacji parku transportowego, kompletne zlekceważenie elementu polityki wewnętrznej ZSRR, potencjału gospodarczego, naukowego i militarnego. Wizja ZSRR jako „bezgłowego kolosa na glinianych nogach”, forsowana przez polityków i generałów Trzeciej Rzeszy okazała się fikcją, przydatną jedynie goebbelsowskiej machinie propagandowej.
Wehrmacht w porównaniu do Armii Czerwonej miał zbyt małe zaplecze przemysłowe i kadrowe. Nieuniknione straty w pierwszych etapach operacji „Barbarossa”, które mogły i powinny zostać przewidziane, nie zostały w wystarczający sposób uzupełnione przez przemysł (nie przestawiony na produkcję wojenną) oraz ośrodki szkoleniowe i mobilizacyjne (nie były przygotowane do intensywnego uzupełniania strat).
Mimo rozczarowującej postawy oddziałów bojowych i dowództw wszystkich szczebli wojsk sowieckich, znakomicie – zważywszy na okoliczności – spisały się piony odpowiedzialne za mobilizację. W toku walk Wehrmacht niszczył całe armie i fronty przeciwnika, a mimo to opór Armii Czerwonej tężał i na front napływały nowe jednostki. Chociaż składały się ze słabo lub wcale nie wyszkolonych rekrutów, brakowało im oficerów i broni – uporczywie powstrzymywały nieprzyjaciela, zadając mu trudne do uzupełnienia straty, przy ogromnych stratach własnych. Do 31 grudnia 1941 roku wojska sowieckie utraciły łącznie przeliczeniową wartość 229 dywizji (oznaczało to nieodwracalną utratę ok. 3 200 000 żołnierzy – zabitych, zaginionych, wziętych do niewoli – w której zginęło niemal 40% jeńców). Straty te jednak udało się zrekompensować, gdyż do końca roku ZSRR wystawił łącznie przeliczeniową wartość 821 dywizji (w tym 483 strzeleckie, 73 pancerne, 31 zmechanizowanych, 101 kawalerii oraz 266 brygad strzeleckich, pancernych i narciarzy).
Ostatecznym gwoździem do trumny operacji był fakt, że nawet gdy uzupełnienia strat Wehrmachtu stawały się osiągalne, często nie było możliwe dostarczenie ich tam, gdzie były najbardziej potrzebne (również za sprawą polskiej i radzieckiej partyzantki). Z tego wynikały problemy poboczne, jak niedobory paliwa, braki części zamiennych, zaopatrzenia, amunicji czy ciepłych ubrań w chwili rozpoczęcia zimy na obszarze ZSRR. Ta kluczowa kwestia była rezultatem niewystarczającej motoryzacji Wehrmachtu (za mała liczba – często złej jakości – samochodów ciężarowych) i problemów z wykorzystaniem radzieckiej sieci kolejowej (inna szerokość torów) i niedostatku taboru.
Po zakończeniu walk zimowych na przełomie lat 1941 i 1942 w 16 niemieckich dywizjach pancernych znajdowało się tylko 140 zdatnych do walki czołgów. Około 1/3 żołnierzy Wehrmachtu, którzy weszli do walki 22 czerwca 1941, zginęła lub odniosła rany.
Historycy najgorzej spośród 3 marszałków ocenili feldmarszałka Pingwina von Leeba, którego siły najpierw miały problem ze zdobyciem Rygi i rozbiciem frontu, a następnie nie doszły wystarczająco szybko do brzegów Zatoki Fińskiej, pozwalając sowietom na wycofanie na nowe pozycji.
Najlepiej oceniane jest przygotowanie feldmarszałka Igora von Rundstedta, który (z pominięciem pierwszej bitwy o Odessę), sprawnie wykorzystywał swoje armie i w brawurowy sposób zdobył Kijów* i osiągnął największe zdobycze terytorialne, które były podstawą do ofensywy roku 1942...
*A po grze okazało się, że 3 medalu nie mógł tam postawić
- 32 - Podliczamy medale.jpg (10.57 KiB) Przejrzano 7154 razy
Feldmarszałek Pingwin von Leeba nie mógł pogodzić się tak surową oceną**. Utrzymywał, że gdyby front środkowy i południowy naciskały na Sowietów wiążąc ich siły, jego wojska w styczniu 1942 roku były w stanie zebrać się na jeszcze jedno uderzenie...
...A oddziały wsparte przez Pionerów mogły rozbić front i zająć Leningrad, co pozwoliłoby połączyć się z wojskami Fińskimi i wznowić w 1942 ofensywę z tego kierunku skierowaną na Moskwę...
(A dokładniej 1 żetonu paliwa turę wcześniej. Bo ci Pionierzy by rozbili bunkry. I jakby tylko sowiecką jednostką była piechota... To w styczniu 1942 Leningrad byłby Niemiecki)
**W ostatniej turze Igor mógł albo kontratakować wojska Pingwina (co zostałoby odparte), albo dołożyć ostatni żeton u siebie i skończyć grę... Ponieważ już tylko Pingwin mógł atakować i wygrać zdecydowanie grę, a to Igor prowadził, zdecydował się zakończyć grę.
